Hieronder een leerzaam fragment uit het Theosofia artikel in september 2019 van José van der Loop en Ingmar de Boer.De siddhi’s in de psychologie van de Yoga-Sūtra’s.
In de Yoga-Sūtra’s wordt een mensbeeld beschreven waar de mens in de begintoestand minder vrij is en minder capaciteiten heeft dan in de eindtoestand. Het traject dat leidt van begin- tot eindtoestand wordt yoga genoemd, letterlijk ‘Éénwording’, of zelfs ‘heelwording’. De eindtoestand wordt Kaivalya, ‘bevrijding’ genoemd.
Je zou dus kunnen zeggen dat de begintoestand van de mens, dat wil zeggen de mens voordat hij het pad van yoga betreedt, wanneer hij nog niet ‘Ééngeworden’ is, in die zin een gefragmenteerde toestand is, een toestand waarin de mens eigenlijk niet optimaal functioneert. In het proces van ontwikkeling dat yoga heet, gaat de mens steeds beter functioneren omdat karmische belemmeringen (kleśa’s, vāsanā’s, saṃskāra’s) uiteindelijk worden ondervangen en opgelost. Op een natuurlijke manier openbaren zich dan ook nieuwe vermogens, die siddhi’s (‘verworvenheden’) worden genoemd. Taimni zegt dit in zijn commentaar (p. 354) eenvoudig als volgt: Aangezien Puruṣa [geest] verheven is boven de beperkingen van Prakṛti [stof], moet Zijn [Puruṣa’s] perceptie eveneens uitgaan boven de begrenzingen van het denkvermogen en de zintuiglijke organen.
Wat zijn de siddhi’s?
In het derde deel van de Yoga-Sūtra’s wordt beschreven dat de yogi in de loop van zijn ontwikkeling bijzondere vermogens kan verkrijgen, de zogenaamde siddhi’s, letterlijk ‘verworvenheden’. De siddhi’s ontstaan volgens de Yoga-Sūtra’s vanuit grote verdieping van inzicht (saṃyama), en niet door oefening of het verrichten van bijzondere handelingen. Deze beschrijving is heel anders dan in de meer fysiek gerichte haṭha yoga geschriften, waar vaak moeilijke opgaven moeten worden gedaan om vermogens te ontwikkelen. In die geschriften wordt het verwerven van de siddhi’s ook vaak gezien als een nastrevenswaardig doel op zich, of een gift van de goden voor uitverkorenen, terwijl de siddhi’s in de Yoga-Sūtra’s eerder een bijproduct zijn van de beschreven ontwikkeling. In III.38 wordt ook aangegeven dat ze de ontwikkeling kunnen belemmeren (upasarga) als ze worden opgeroepen wanneer de persoonlijkheid daarvoor nog niet rijp is. Ook schade aan anderen kan het gevolg zijn van het voortijdig oproepen van deze vermogens, zonder voldoende wijsheid te hebben ontwikkeld. (Taimni p. 357)