Pseudo-Dionysius de Areopagiet – Over mystieke theologie

Door Ben Schomakers

256 Pagina's | 2e gewijzigde druk, 2002 | Uitgeverij Damon | ISBN 9789055733194

Dionysius - of Pseudo-Dionysius, zoals hij eigenlijk genoemd moet worden, omdat hij een naam en een identiteit heeft aangenomen, die zeker niet de zijne waren - is raadselachtig en fascinerend als een mal die nog niet ontcijferd is, maar waarvan we zeker weten dat er grote dingen in geschreven zijn. Dionysius doet het voorkomen alsof hij in de eerste eeuw leefde en met de apostel Paulus meereisde sinds de dag dat die op de Atheense Areopaag een redevoering hij het altaar gewijd aan de verborgen god gehouden had. In werkelijkheid leefde hij in de vijfde eeuw en was hij vermoedelijk uit Syrië afkomstig. Het is onmiskenbaar dat de neoplatoonse metafysica, zoals die vanaf de derde eeuw door Plotinus verwoord werd, het denken van Dionysius zijn vorm gegeven heeft. Tegelijk stelde het Dionysius ook grenzen, die het hem af en toe moeilijk maakten zijn andere intellectuele passie en overtuiging te verdedigen. Dionysius was naast een neoplatoons filosoof ook een christelijk theoloog. In feite leefde hij op de grens van twee culturen, die van het Griekse speculatieve denken en die van de vroege christelijke theologie, die elkaar aan de grens overlapten. Dionysius bewoog met provocerend gemak heen en weer over die grens en verkende wat de metafysica en theologie met elkaar gemeen hadden. Dit boek heeft het meest raadselachtige en het meest invloedrijke van alle werken van Dionysius tot thema, het kleine, zelfs minuscule tractaatje Over mystieke theologie. Naast een vertaling, een gedetailleerde interpretatie en een uitvoerige bibliografie, bevat het boek een essay waarin Ben Schoenakers het filosofisch belang nagaat van de 'negatieve theologie', die vermoedelijk de voornaamste, ook in moderne tijden gretig aanvaarde erfenis van Over mystieke theologie is.