H.P. Blavatsky wees erop dat het yoga-pad voor de denkende westerse mens het pad van jnana-yoga moest zijn – de weg van kennis door studie.
In het boek De Mens, God en het Universum van I.K. Taimni legt de auteur het belang van studie duidelijk uit. Hier volgt zijn betoog op de pagina’s 113 t/m 115 Het is een passage uit het hoofdstuk De Monade en de Logos.
” . . . . De relatie tussen de Monade en de Logos, hoe belangrijk en interessant ook vanuit een zuiver theoretisch standpunt, is van een nog veel grotere betekenis op het gebied van Sadhana (geestelijke oefening), voor het inzicht in en het doelmatig opbouwen van de techniek van Zelf-Realisatie. Want volgens de occulte doctrine ligt de Werkelijkheid, die het object van Zelf-ontdekking is, verborgen in het hart van iedere aspirant, en die moet, voordat hij de reis van Zelf-realisatie aanvangt, op zijn minst een intellectuele zeekaart in zijn bezit hebben van de oceanen die hij op het punt staat te verkennen. Het is waar dat er geen wegen en lanen zijn om ons veilig en zonder falen naar ons doel leiden, maar als we een landkaart hebben, helpt die ons op zijn minst om de juiste richting aan te houden en om te weten waar en met welke obstakels we vermoedelijk geconfronteerd zullen worden en hoe we die te boven kunnen komen. Maar een landkaart bljjft een kaart en moet op haar juiste waarde worden geschat en niet worden beschouwd als een afbeelding van het ding dat we willen verkennen.
De oneindig diepe Werkelijkheid ligt als geheel in al haar gelaagde volheid en pracht verborgen in iedere individuele ziel. Daarom is er geen grens aan het niveau van kennis die wij kunnen vergaren, of aan de graad van ontplooiing die we kunnen bereiken. Mochten wij dit gebied van oneindige diepten willen betreden, dan zouden we allereerst een duidelijk en algemeen idee moeten hebben van zijn verschillende niveaus en de realiteiten die met deze niveaus overeenkomen. Een correct perspectief zal ons behoeden voor al te haastige stappen en onvolwassen conclusies, wanneer we bepaalde ervaringen hebben of zekere niveaus van bewustzijn bereiken. Het zal de neiging tot over-simplificatie corrigeren, die samengaat met onvoldoende kennis, en zal ons tot op zekere hoogte beschermen tegen afdwalen als gevolg van misleiding of onjuiste gedachten.
Het is juist dat de werkelijkheden die wij proberen te verkennen buiten het bereik van het intellect liggen, maar dit betekent niet dat we geen helder intellectueel idee kunnen of zouden moeten hebben van hun aard, onderlinge verhoudingen en de stadia van vooruitgang die daarbij horen. Alles heeft zijn nut en plaats; de moeilijkheid ligt in het niet op juiste waarde schatten ervan. Dit geldt eveneens voor intellectuele kennis.
Er zijn voorbeelden aan te halen van mensen die, zonder enige inspanning om de fundamenten van intellectuele kennis te leggen, hun onderzoekingen begonnen en er in slaagden hun doel te bereiken. Dat lijkt erop te wijzen dat het helemaal niet noodzakelijk is om al deze kennis te vergaren, voordat wij de reis van Zelf-ontdekking beginnen. Deze kennis is misschien nutteloos voor die volgroeide zielen die geboren worden met een geweldige impuls uit vorige levens en die gekwalificeerd zijn om zich meteen in het goddelijke avontuur te storten. Maar voor een eenvoudige of zelfs redelijk gevorderde Sadhaka (iemand die Sadhana beoefent) lijkt deze kennis toch wel noodzakelijk. Anders blijft het hele probleem van Zelf-ontdekking verduisterd onder een nevelige wolk van vage ideeën die de aspirant niet alleen geen inspiratie en aanmoediging geven, maar die hem er ook van weerhouden om zijn inspanningen effectief in te richten. We moeten ons gezonde verstand gebruiken en ons niet door emotionele impulsen laten meeslepen.
Hoewel alle staten van bewustzijn, helemaal tot aan de Ultieme Werkelijkheid, laag voor laag verborgen liggen achter het centrum van ons bewustzijn, en theoretisch gezien bereikbaar zijn, is het probleem niet zo eenvoudig en vanzelfsprekend als aan de oppervlakte wel lijkt, omdat het gehele proces van de ontplooiing van het bewustzijn en de evolutie van voertuigen erbij betrokken is. Deze innerlijke toestanden van het bewustzijn liggen niet ver van ons verwijderd in de zin van fysieke afstand, maar vanwege hun subtiliteit. Een toestand van bewustzijn of realiteit ligt misschien het dichtst bij in de zin dat hij verborgen zit in de kern zelf of in het centrum van ons wezen, en toch oneindig ver weg vanwege zijn extreme subtiliteit, buiten het bereik van ons hoogste bewustzijn. Je hebt afstanden in vele soorten. De afstand die met fysieke middelen kan worden gemeten is er maar één van en vormt het laagste aspect van verwijderdheid. Je hebt de afstand van de afwezigheid van sympathie op het emotionele vlak. Twee mensen kunnen naast elkaar leven en toch van elkaar heel ver afstaan door gebrek aan affiniteit, terwijl twee anderen buitengewoon dicht bij elkaar kunnen zijn, ook al wonen ze honderden kilometers van elkaar verwijderd. En dan heb je de afstand van het gebrek aan respons op het mentale vlak. Een gedachte ligt ver van ons verwijderd naar gelang onze moeilijkheid er gehoor aan te geven. Als ons denken er niet op kan reageren, staan we er in feite heel ver vanaf., ook al bevindt zij zich in het denken in de vorm van een geformuleerd idee. Maar de subtielste vorm van afstand ligt op het terrein van het bewustzijn. Deze afstand hangt af van ons vermogen om alle tussenliggende mentale handelingen te onderdrukken en ons bewustzijn te laten samensmelten met de werkelijkheid die wij door rechtstreekse waarneming willen leren kennen”.
Om het boek te bestellen De Mens, God en het Universum. I.K. Taimni